Người bệnh tiểu đường nên ăn gì thay cơm?

 

Hạt lứt, lúa mạch, khoai lang... là những thực phẩm tốt cho người bệnh tiểu đường để đủ năng lượng làm việc mà không làm tăng đường huyết như cơm.

 

Bệnh nhân tiểu đường có thể ăn gì thay cơm?

Trong số các loại thực phẩm có chứa tinh bột, cơm trắng được xếp vào loại có chỉ số đường huyết thực phẩm tương đối cao nên dễ gây tăng đường huyết sau ăn. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân tiểu đường quyết định kiêng hoàn toàn cơm trắng cũng như tinh bột thì lại là một lựa chọn sai lầm. Nguyên nhân là vì việc nhịn ăn tinh bột như vậy có khả năng khiến cho cơ thể bị thiếu năng lượng, dẫn đến hạ đường huyết, thậm chí có thể gây ra hôn mê và tử vong.

Đối với vấn đề “Bệnh tiểu đường ăn gì thay cơm?” thì nguyên tắc là người bệnh cần lựa chọn những thực phẩm có thể dùng thay thế được cơm mà vẫn đảm bảo không có khả năng làm tăng đường huyết đột ngột sau khi ăn và cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể trong ngày dài hoạt động.

Cụ thể, bệnh nhân đái tháo đường có thể thay thế cơm trắng bằng các loại thực phẩm sau đây:

1. Thay thế gạo trắng bằng gạo lứt

Gạo lứt (gạo xay dối) khác với gạo trắng do vẫn giữ được lớp cám bên ngoài chứa nhiều chất xơ hòa tan, giúp cho quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra chậm hơn. Nhờ đó, người bệnh tiểu đường sẽ có cảm giác no lâu hơn và giảm đi cơn thèm ăn.

Đồng thời, gạo lứt còn có tác dụng làm chậm quá trình hấp thu đường nên không làm tăng đường huyết đột ngột sau ăn. Bên cạnh đó, gạo lứt còn là nguồn cung cấp vitamin B1 giúp ngăn tê phù ở chi và vitamin B12 thích hợp cho người phải dùng metformin dài ngày.

2. Tiểu đường có ăn được yến mạch không?

Yến mạch là loại thực phẩm tốt cho người bệnh tiểu đường. Bệnh nhân tiểu đường nên lựa chọn sử dụng yến mạch nguyên hạt hoặc cán mỏng. Yến mạch mang lại hàm lượng chất xơ hòa tan cao và có thể áp dụng để chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như trộn cùng hoa quả, sữa chua để làm bữa sáng hoặc nấu với cháo.

3. Tiểu đường có ăn được hạt chia, hạt lanh không?

 

Hạt chia, hạt lanh là nguồn cung cấp nhiều chất xơ hòa tan, vitamin K, sắt, photpho, omega-3... Vì vậy, các loại hạt này không chỉ tốt trong việc kiểm soát đường huyết mà còn giúp ngăn ngừa các biến chứng tim mạch, cải thiện tình trạng bệnh xương khớp, giảm huyết áp...

Bệnh nhân tiểu đường có thể mua hạt chia và hạt lanh trong siêu thị, chế biến cùng với nước để uống vào buổi sáng hoặc dùng trước khi ăn cơm, làm món trộn với rau hay dùng chung với sữa chua.

4. Tiểu đường có ăn được khoai lang không?

 

Tinh bột trong khoai lang là loại tinh bột kháng đường, nghĩa là khoai lang sẽ không làm tăng đường huyết nhiều sau khi ăn. Ngoài ra, khoai lang còn có tác dụng giảm lượng đường huyết do tăng khả năng hoạt động của insulin và giảm cảm giác đầy hơi chướng bụng. Loại củ này còn có lượng calo tương đối thấp, rất an toàn đối với bệnh nhân tiểu đường.

Bệnh nhân đái tháo đường thường gặp phải chứng khó tiêu. Khoai lang rất giàu chất xơ, có tác dụng loại bỏ các chất thải tích tụ bên trong dạ dày và làm mềm phân, do đó ngăn ngừa táo bón hiệu quả. Khoai lang giúp kích thích sản xuất dịch vị, từ đó cải thiện hệ tiêu hóa.

Bên cạnh đó, khoai lang còn là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng như protein, vitamin, các loại khoáng chất và carbohydrates, có tác dụng thúc đẩy quá trình chuyển hóa, cải thiện chức năng trao đổi chất của cơ thể. Loại củ này cũng phù hợp với những người muốn giảm cân, giảm béo bụng.

5. Dùng đậu đỗ thay cơm

 

Đậu đỗ là loại thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt tốt cho người bị tiểu đường muốn kiểm soát mức đường huyết và cân nặng. Người bệnh có thể trộn chung đậu đỗ, đỗ xanh, đỗ đỏ, đỗ tương nguyên vỏ cùng với gạo trắng hoặc gạo lứt... để làm thành món ăn tốt cho sức khỏe.

Khi tìm hiểu vấn đề tiểu đường ăn gì thay cơm, không ít người cố gắng thực hiện ăn kiêng bỏ luôn cả cơm trắng ra khỏi khẩu phần ăn hàng ngày và thay thế bằng bún, miến, bánh phở, bánh cuốn, bánh ướt. Trong khi đó, nguyên liệu chung để chế biến các loại thực phẩm đó vẫn là gạo, khi xay thành bột và chế biến sẽ làm giảm chất xơ, lại càng khiến cho mức đường huyết tăng cao sau khi ăn, không thích hợp cho người bệnh tiểu đường.

 

Cách ăn cơm trắng mà vẫn giữ đường huyết ổn định

Trên thực tế, bệnh nhân tiểu đường vẫn có thể ăn cơm trắng bình thường mà không ảnh hưởng quá nhiều đến mức đường huyết, thậm chí giúp bình ổn chỉ số HbA1c (chỉ số dùng đánh giá khả năng kiểm soát đường huyết trung bình của một người trong vòng 3 tháng trước đó). Sau đây là lời khuyên cho bệnh nhân tiểu đường khi dùng cơm trắng:

• Bổ sung theo nhu cầu cơ thể: Việc tính toán chính xác nhu cầu năng lượng của cơ thể nói chung mất nhiều thời gian và cũng rất phức tạp. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể tự ước chừng bằng cách ăn ít hơn so với những bữa ăn bình thường, sau đó thực hiện kiểm tra đường huyết 2 giờ sau khi ăn. Nếu giá trị này đạt trên 10mmol/l, nghĩa là lần sau cần phải ăn ít hơn.
• Kiểm soát lượng thức ăn nạp vào theo vóc dáng: Nếu là nữ, với thể trạng bình thường, công việc nhẹ nhàng, có thể dùng bữa chính với chỉ một chén cơm. Nếu là nam giới, nhu cầu hoạt động có thể cao hơn, lượng ăn khoảng 1,5 chén cơm trong bữa chính, trường hợp nếu làm công việc nặng thì có thể tăng thêm nửa chén cơm.
• Sắp xếp thứ tự ăn phù hợp: Để không làm tăng đường huyết quá cao sau khi ăn, bệnh nhân có thể ưu tiên ăn rau củ quả và dùng nước canh trước, sau đó mới ăn đến cơm và các thức ăn khác. Theo đó, lượng chất xơ trong rau củ quả có tác dụng làm chậm hấp thu đường từ tinh bột, giúp cho bệnh nhân có cảm giác mau no và giảm đi sự thèm ăn.

 

Hiện nay chưa có thuốc chữa trị dứt điểm bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, những triệu chứng do bệnh gây ra có thể được kiểm soát tốt trong quá trình điều trị. Trong đó, phương pháp điều trị không dùng thuốc vẫn là ưu tiên hàng đầu và cần có sự phối hợp chủ yếu từ chính bệnh nhân. Theo đó, bệnh nhân tiểu đường cần xây dựng và duy trì cho mình một lối sống lành mạnh, cố gắng tập thể dục thường xuyên, thay đổi chế độ ăn uống theo hướng khoa học hơn để kiểm soát lượng đường huyết luôn ở mức an toàn.

Copy: vinmec.com